Een gevelsteen (formaat: 53x 140cm) met een stal die op een lege zandvlakte staat. Lange tijd werd aangenomen dat het bovenschrift een samentrekking was voor: ‘De Stal in het Nieuwe Land’. Dat zou ook goed kunnen omdat eind 16de eeuw de moerassige grond in deze buurt met zand opgehoogd werd om voor bebouwing te kunnen gebruiken.

Maar belangrijker is dat uit onderzoek is gebleken, dat het huis waarin de steen zat, gebouwd werd door het echtpaar meneer Stal en mevrouw Nuland.

Tot de sloop van de huizen ten behoeve van de metro- aanleg in 1968 zat de steen op het adres Zandstraat no. 38, een ‘nieuwbouw’- pand uit 1933. De oorspronkelijke 18de-eeuwse halsgevel op deze plek had siervazen op de vleugelstukken. Bij de nieuwbouw in de jaren ’30 werd de top overgebracht naar Reguliersgracht no. 16.

De gevelsteen bleef achter in de toenmalige nieuwe bebouwing in de Zandstraat. Toen dit deel van de Nieuwmarktbuurt in de jaren ’60 tegen de vlakte ging, was het plan dat de gevelstenen die ‘vrij’ kwamen zouden terugkeren in de nieuwbouw ter plekke. In de praktijk is hier niet veel van terecht gekomen, zodat nu her en der in de binnenstad verspreid ‘metroslachtoffers’ aan te treffen zijn.

Deze gevelsteen is, door toedoen van de VVAG en met medewerking van wooncorporatie Stadgenoot, uiteindelijk toch teruggekeerd naar z’n oude buurt, zo’n twintig meter van de oude, historische plek.

Tekst: Onno Boers