Een gevelsteen met een met bloemen gevulde gevlochten mandje. De steen houdt de herinnering levend aan caféhoudster Bet van Beeren (1902-1967). Ze was de legendarische uitbaatster van café ’t Mandje. Dit café is al vanaf de jaren twintig bekend als een homo- en lesbocafé en was hiermee de eerste in de stad. Het café is zo genoemd omdat de moeder van Bet hier vaak eten in een mandje naar haar kwam brengen. Na het overlijden van Van Beeren werd de kroeg door haar zus voortgezet. Vanaf begin jaren ‘80 was café ’t Mandje gesloten, maar het werd in 2008 heropend.

Elisabeth Maria van Beeren (1902- 1967), de ‘Koningin van de Zeedijk’,  was een dochter van stratenmaker Johannes Hendrik van Beeren (1875- 1960) en logementhouder en koopvrouw Maria Johanna Brants (1879- 1932). Ze kwam uit een groot Amsterdams gezin en had dertien broers en zussen, van wie er twee op jonge leeftijd overleden. Het gezin woonde in de Amsterdamse Jordaan. Haar moeder hield aanvankelijk een logement, maar ging later ‘met de kar’ langs de huizen om radijs of vis te verkopen. Het verhaal gaat dat Bet als klein kind in het logement van haar moeder flesjes moest vullen met bier vanuit een vat en daarvoor een slang moest volzuigen. Zo zou ze al op jonge leeftijd aan alcohol gewend zijn geraakt.

Na de lagere school ging Bet in een blikfabriek werken, waar ze al snel voorvrouw werd. Ook handelde ze in vis; op de Zeedijk was ze daarom bekend als ‘Betje Bokkum’. In de fabriek verloor ze twee vingertoppen. Na een ruzie met haar baas zegde ze de fabriek vaarwel en ging werken in het café van haar (stief)oom Toon op de Zeedijk. In 1927 nam de 25- jarige Bet het café- toen nog Amstelstroom geheten- van haar oom over. Bet hernoemde het café In ’t Mandje omdat haar moeder elke dag eten kwam brengen in een mandje. Het café hing vol met foto’s van leden van het koningshuis, want Bet was oranjegezind. Aan het plafond hingen (afgeknipte) dassen van bezoekers.

Bet van Beeren is bekend geworden omdat homoseksuele mannen en vrouwen in haar etablissement voor hun geaardheid konden uitkomen. Zoenen was verboden in ‘t Mandje, maar op Koninginnedag mochten mannen met mannen dansen en vrouwen met vrouwen. Bet zelf kwam openlijk uit voor haar homoseksualiteit. Ze was een opvallende verschijning: regelmatig reed ze op de motor met een nieuwe verovering achterop door de straat. Vanwege haar overvloedig drankgebruik en lesbisch-promiscue levenswandel werd ze ook wel bekritiseerd.

Op 16 juli 1967 overleed Bet van Beeren aan leverfalen, 65 jaar oud. Zij werd opgebaard op het biljart in het café en op 20 juli 1967 begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

Tekst: Onno Boers
Met dank aan: ATRIA,
Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis
Omgevingsfoto: Frank Lucas