Op 3 mei 1662 verkoopt de katholieke advocaat mr. Laurens van der Hem een huis en erf op de Zeedijk, genaamd ‘de Lijbert’. De koper, Jan Jacobs Mol betaalt er fl. 3000.- voor. In de koop/ verkoopakte zijn diverse voorwaarden opgenomen: zo mag het erf niet verder betimmerd worden als het nu is, het secreet mag niet verbouwd worden etc. De verkoper, mr. Laurens van der Hem (1620- 1678) was een vermogend man, hij was door vererving eigenaar van veel huizen geworden. In 1650 trouwde hij met Margarita Schagen. Zij was, ook door vererving eigenaresse van Keizersgracht 115. Laurens van der Hem is bekend geworden door zijn uitgebreide collectie prenten en tekeningen welke tegenwoordig als Atlas van Eugenius van Savoie in de Nationale Bibliotheek van Wenen berust.

In 1751 verkopen de erven van Jan Jacobs Mol, na diverse ingewikkelde boedelscheidingen en overdrachten, het pand aan de Zeedijk. In een boedelscheiding van 1717 wordt het huis genaamd ‘het Luijpaert’ getaxeerd op fl.6000.-, in 1723 wordt gesproken van het huis ‘het Luijpaart’, met ‘de Mol’ boven in de gevel. Deze extra toevoeging duidt op een verbouwing door Jan Jacobs Mol uitgevoerd tussen 1717 en 1723. Ook de verhoging van het verpondingsbedrag duidt hierop.

Het is opvallend dat de oude huisnaam ‘de Lijbert’ (de Luipaard) gehandhaafd blijft in combinatie met de nieuwe toevoeging ‘de Mol’, of, in een Schepenbrief van 1750 ‘de Swarte Mol’. Zeer waarschijnlijk bestond de verbouwing uit de verandering van de voorgevel in een hals- of tuitgevel met in het bekronende fronton een gebeeldhouwde mol. In een verkoopakte van 1782, als de erven van Jan Fredercik Troelsen, de koper van 1751, het pand verkopen wordt het perceel weer omschreven als ‘waar het Luijpaert’ in de gevel staat. De Mol boven in de gevel wordt ook niet meer in latere koop/ verkoopaktes genoemd.

In 1806 wordt het pand gekocht door de mandenmaker Arnoldus Johannes Bronkhorst. Hij was in 1803 in ondertrouw gegaan met Cornelia Reijnders, de weduwe van de mandenmaker Christiaan Geerke op de Zeedijk. In hetzelfde jaar deed hij zijn proef voor het Mandenmakersgilde en kon hij de zaak voortzetten.

Tot in het begin van de 20ste eeuw bleef er een mandenmakerij in het pand, later kwam er het café Anny’s Place. Om onduidelijke reden werd bij de verbouwing van Anny’s Place tot kantoor van de N.V. Zeedijk in 1985 de gevelsteen met de luipaard verwijderd en vervangen door een klein, frontaal gezien meisjeskopje van onbekende herkomst. De steen met de luipaard was een tijdje “zoek” en bleek opeens op de werf van Monumentenzorg te liggen.

De VVAG heeft in 1992 geijverd voor terugplaatsing op Zeedijk 47 maar Monumentenzorg achtte de vernieuwde gevel niet stevig genoeg en metselde de steen (formaat: 45x 86cm) in januari 1993 in de zijgevel van Zeedijk 12. De N.V. Zeedijk heeft in 2013 het initiatief genomen tot terugplaatsing en met succes… op 13 maart 2014 werd het ”Lachende Luipaard” feestelijk onthuld op zijn originele oude adres: Zeedijk 47.

Het schijnt dat de steen met het luipaard heel lang door een reclamebord aan het oog onttrokken was, dat zal de reden zijn dat nergens in de oudere gevelstenen-literatuur (Suasso- Van Lennep en Ter Gouw- Monumentenlijst- Alings) de gevelsteen genoemd wordt. Omstreeks 1960 werd het reclamebord kennelijk verwijderd want in de collectie van de VVAG is een opname van 1960 van de steen, boven de pui van Zeedijk 47.

Tekst: Onno Boers
Huisonderzoek: Hans Brandenburg
Omgevingsfoto: Frank Lucas