Gevelsteen MET EEN KUIPER

Zeedijk 16 (zijgevel Oudezijds Kolk), Amsterdam

In 1988 werd in de zijgevel van Zeedijk no. 16 deze ernstig gehavende werkende kuiper uit 1719 ingemetseld. De kuiper is bezig de hoepels om een groot vat vast te slaan. De uitdrukking ‘in duigen vallen’ is afkomstig uit de kuiperij en dateert al vanaf rond 1600. Onder duigen verstaat men houten stukken plank. Door een aantal duigen naast elkaar te plaatsen en samen te houden met enkele metalen of houten hoepels krijg je een ton zonder een bodem en deksel. Als de hoepels wegzakken of loslaten, vallen deze planken uit elkaar en mislukt het vat; vandaar dat deze uitdrukking in het algemeen gebruikt wordt voor instorten, mislukken.

De gevelsteen vóór restauratie.

Er waren veel kuipers in het 17e -eeuws Amsterdam. De stad was de belangrijkste stapelmarkt van de wereld en bij het transporteren van goederen waren veel kuipen nodig. Een kuiper verdiende in begin 18de eeuw gemiddeld fl 1,20 per dag.

Na de restauratie van het pand aan de Zeedijk in 1988 kreeg de steen een plek in de zijgevel aan de Oudezijds Kolk. De herkomst is niet bekend. De steen is gerstaureerd en gepolychromeerd door Wil Abels.

Tekst: Onno Boers