Gevelsteen T FRIESE WAPEN

Spinhuissteeg 16, Amsterdam

Toen Jonkheer Suasso in 1875/ 77 met zijn schetsboek door de Amsterdamse Vinkenstraat liep om de gevelstenen te beschrijven en er schetsen van te maken, trof hij, behalve 4 frontonvullingen en een ijzeren gevelbeeldje van een werkende smid, nog zeventien gevelstenen aan. Één ervan was deze steen T FRIESE WAPEN.

Blz 125 van het schetsboek van Suasso.

Op Vinkenstraat nummer 73 zat tot 1987 in een dichtgemetseld onderstuk nog een simpel steentje (formaat: 40x 55cm) met het wapen van Friesland. De architect van de nieuwbouw ter plaatse had kennelijk geen interesse om de steen terug te plaatsen en via de werf van Monumentenzorg kwam het Friese wapen in december 1994 in de Spinhuissteeg 16 terecht, een pand waar toen een medewerker van Monumentenzorg woonde.

Het wapen van Friesland wordt heraldisch beschreven als: ‘In azuur twee boven elkaar geplaatste gaande leeuwen van goud, vergezeld van zeven liggende blokjes van goud, geplaatst 2-2-3’. Het wapen van Fryslân  dateert van 1499, de tijd dat Albrecht van Saksen daar aan de macht was. Op 19 augustus 1499 werd hem een wapen verleend, dat hij als “Erfelijk Gubernator en Potestaat” mocht voeren. De zeven blokjes verwijzen naar de zeven (middeleeuwse) zeelanden. Dit waren zelfstandige landstreken langs de kust van Alkmaar tot de Weser, die samengingen in een verdedigingsverbond tegen de Noormannen. In 1504 verschijnt het wapen voor het eerst op de officiële stukken.

Bijzonder aan deze gevelsteen is dat hij acht blokjes in het schild draagt, in plaats van de zeven gebruikelijke blokjes.

Het wapen van West-Friesland heeft een gezamenlijke geschiedenis met het wapen van Friesland. Echter rond 1580 kwam er een duidelijk onderscheid in de wapens. Het wapen van West-Friesland toont ook twee soortgelijke leeuwen maar is voorzien van maar vijf blokjes.

De steen werd mooi in de heraldische kleuren geschilderd maar om de tekst vanaf straatniveau zichtbaar te maken moest wel een stuk uit de puilijst gezaagd worden. Ons verzoek aan Monumentenzorg om de steen terug te plaatsen in de Vinkenstraat werd niet gehonoreerd.

Tekst: Onno Boers