In 1868 vermelden Van Lennep en Ter Gouw (De Uithangteekens etc. deel II, pagina 7) op de Heiligeweg een serie van “vier mooie steentjes”. Dankzij Jonkeer Suasso weten we de huisnummers. Het waren respectievelijk STANDVASTIGHEID (op nr. 4), D HOOP (op nr. 6), D LIEFDE (op nr. 8) en GELOOF (op nr. 10).

Dat Van Lennep en ter Gouw het mooie steentjes noemen is niet verwonderlijk; de vormgeving met het ovale beeldvlak en de fraai gehakte draperieën langs bovenzijde en zijranden is totaal uniek en afwijkend van de algemene vorm van gevelstenen.

Schetsboek Suasso, blz 97.

Het zal omstreeks 1900 zijn geweest dat de serie uiteengevallen is. In de Noord Hollandsche Oudheden (1903, deel VI, pagina 38) wordt alleen nog de steen met het Geloof genoemd. Zij heeft zich tot kort voor 1912 op de Heiligeweg weten te handhaven. In dat jaar bouwde architect F.A. Warners (1888- 1952, medeauteur met J.G. Wattjes van het standaardwerk Amsterdams bouwkunst en stadsschoon 1306- 1942) het hoekhuis Spiegelgracht 15/ Eerste Weteringdwarsstraat. Behalve een aantal 17de-eeuwse bouwfragmenten waaronder een paar mooie natuurstenen festoenen en een oeuil-de boeuf, gaf hij de gevelsteen GELOOF (Formaat: 55x 45cm) een plaats in de halfrond uitgebouwde erker aan de Spiegelgrachtgevel.

De staande vrouwenfiguur op het ovale vlak, gekleed in ruim vallend gewaad, is voorgesteld als personificatie van het Geloof, vergezeld van de gebruikelijke attributen, het opengeslagen (bijbel)boek en het kruis. De twee wetstafelen rechts en het (kerk)gebouw aan de andere zijde zijn extra toevoegingen.

Begin 2007 benaderde de eigenaar van het pand de VVAG om de mogelijkheid van restauratie en polychromering te bespreken. Het resultaat, mooi werk van Wil Abels is sinds eind maart op de Spiegelgracht te zien.

D LIEFDE, Keizersgracht 211.

De lotgevallen van de andere drie stenen na afbraak van de Heiligeweggevels zijn niet helemaal duidelijk. HOOP en de STANDVASTIGHEID zijn in de gevelstenenmuur in de St.Luciensteeg terechtgekomen. Zij behoren tot de eerste serie van daar ingemetselde gevelstenen.

In 1921 was de ‘Vereeniging tot Behoud van Gevelsteenen’ opgericht en deze vereniging liet al kort na de oprichting 20 gevelstenen (waaronder D HOOP en STANDVASTIGHEID) inmetselen in de muur aan het ‘pleintje’ in de St. Luciensteeg. De steen D LIEFDE werd in 1968 door het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap aangekocht. In het Jaarverslag 1968/ 1969 wordt vermeld dat deze steen ongeveer 30 jaar geleden door een timmerman gevonden werd in een kast in een tegenover gelegen huis aan de Heiligeweg.

De gevelsteen werd voorlopig opgeslagen op de werf van Monumentenzorg en in 1988 per abuis, de steen was immers eigendom van het KOG, beschikbaar gesteld aan de eigenaar van Keizersgracht 211, ter inmetseling in zijn pand.

Tekst: Onno Boers