Gevelsteen DE NERING IS HIER GOET

Sloterkade 21, Amsterdam

Het Aalsmeerder Veerhuis, ook bekend onder de naam ‘Herberg De Bonte Os’, is een historisch pand uit 1634 aan de Sloterkade 21-22, toen nog in de voormalige gemeente Sloten en tegenwoordig Amsterdam-Zuid en een van de laatste overgebleven huizen van de vroegere Overtoomse Buurt.

Gezicht vanuit de herberg het Hof van Holland naar de Sloterkade. Rechts het einde van de Overtoom en de Kostverlorenvaart met de Baarsjesweg. Links het Leidse veerhuis en het begin van de Schinkel. Het gebouw met de trapgevel links achter is het Aalsmeerder Veerhuis (aangegeven met een paarse stip). Tekening uit 1755 gemaakt door Nicolaas Aartman (1713-1760). © Stadsarchief Amsterdam

Het Aalsmeerder Veerhuis in 2023.

Na de aanleg van de overtoom in de Schinkel in 1515 ontstond hier een levendige buurt met veel bedrijvigheid. Naast diverse ambachtslieden hadden ook herbergen een plaats in dit gebied buiten de muren, want wie te laat aankwam vond de poort gesloten en moest buiten de stad overnachten. Een van de bekendste gebouwen was de herberg de ‘Bonte Os’ of het Aalsmeerder Veerhuis uit 1634, waar een gevelsteen op de voorgevel aan herinnert. Het gebouw bestaat uit een dwarshuis met voorhuis met aan beide zijden opkamers en een haaks hierop staande achtervleugel.

Van de bebouwing van voor 1921, toen dit gebied onderdeel was van de gemeente Sloten, resteren nog enkele kleine huisjes rond het behouden gebleven Aalsmeerder Veerhuis. Na een lange periode van verval werd dit monument in 1965 in oude glorie hersteld. Op 18 februari 1965 kwam de restauratie officieel gereed en werd het overgedragen aan de Vereniging Hendrick de Keyser. Het heeft een passende bestemming gekregen als zetel van de Stichting Diogenes. Ook de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad houdt hier kantoor. Geurt Brinkgreve, vooral bekend geworden als monumentenbeschermer en publicist, woonde tot zijn overlijden in 2005 op de bovenverdieping.

Detail van de gevelsteen.

De gevelsteen (formaat: 54x 80cm) toont een gezicht op een kade waaraan twee huizen staan. Het linker huis heeft een dubbele trapgevel, het andere huis een dwars dak met een trapgevel. Vanuit twee scheepjes aan de kade zijn zes mannen bezig vaten aan de wal te brengen.

De Os op de sierlijst ondere de gevelsteen.

In het fries van het Aalsmeerder Veerhuis zitten verder nog twee stenen met ANNO en 1634. en in de zijgevel is een leeuwenkop ingemetseld. Op de sierrand op de lijst onder de gevelsteen is ook een Os zichtbaar, die naar de oorspronkelijke naam van herberg de ‘Bonte Os’ verwijst.

Tekst: Onno Boers