Gevelsteen met een spijkerboor

Gevelsteenmuur Sint Olofssteeg, Amsterdam

Een gevelsteen (formaat: 61x 47cm) met een opgehangen houten booromslag met een lepelboor. De combinatie werd spijkerboor genoemd en was in gebruik in de bouw en op scheepswerven om diepe, rechte gaten te boren voor ‘pen-en-gat’ verbindingen. Grote houten delen als bijvoorbeeld kapspanten waarmee de dakbedekking wordt gedragen, werden niet gespijkerd maar met houten pinnen aan elkaar gezet.

Deze gevelsteen, waarvan de herkomst onbekend is, was tot 1955 tentoongesteld in het Waaggebouw (Nieuwmarkt) dat toen nog in gebruik was als Amsterdams Historisch Museum. Daarna werd de steen overgebracht naar het depot van het K.O.G. (Koninklijk Oudheidkundig Genootschap).

De steen is, gezien de vorm van het vlakgehakte cartouche, te dateren in het eerste kwart van de 17de eeuw. Het na de restauratie opgeschilderde jaartal is een interpretatie die gebaseerd is op de moeten in de steen.

In 2011 werden alle gevelstenen in deze muur door Wil Abels grondig gerestaureerd en weer in kleur gezet. Deze steen is gepolychromeerd aan de hand van aangetroffen kleursporen. Halverwege 2024 heeft hij de stenen opnieuw bijgewerkt.

Tekst: Onno Boers