Gevelsteen met een keizerskroon

Gevelsteenmuur Sint Olofssteeg, Amsterdam

Een gevelsteen met een manshoge keizerskroon te midden van twee baardige mannen die een bovenstuk van een harnas dragen. Op grond van de omlijsting is de gevelsteen te dateren als midden 16de-eeuws. Het cartouche met de uitstekende en omkrullende ornamenten is beïnvloed door de stijl van de beroemde Zuid-Nederlandse architect Hans Vredeman de Vries (1527- 1609).

De gevelsteen vóór restauratie in 2011.

In 1489, toen Amsterdam nog een kleine koopmansstad was, kreeg de stad van koning (en latere keizer) Maximiliaan van Oostenrijk (1459- 1519) het recht boven haar stadswapen zijn ‘crone’ te plaatsen. Dit was als dank voor de ruime financiële steun die de stad hem had verleend.

In die tijd was dit meer dan een symbolisch gebaar. Het bewijs van Koninklijke (19 jaar later: Keizerlijke) bescherming was voor de Amsterdamse kooplieden in het buitenland een belangrijke aanbeveling.

De steen is afkomstig van Lange Niezel no.10. Dit pand wordt in een akte uit 1549 al genoemd als ‘De Keijsershoet met een zeepziederij’. Later woonde de regent Hendrik Boelens op dit adres en omstreeks 1600 was no 10. het huis van Jacob de Graeff. Zijn zonen Cornelis en Andries werden bekende 17de- eeuwse burgemeesters.

De gevelsteen (50x 80cm) met de keizerskroon werd in 1886 door het K.O.G. (Koninklijk Oudheidkundig Genootschap) verworven.

In 2011 werden alle gevelstenen in deze muur door Wil Abels grondig gerestaureerd en weer in kleur gezet. Deze steen is gepolychromeerd aan de hand van aangetroffen kleursporen. Halverwege 2024 heeft hij de stenen opnieuw bijgewerkt.

Tekst: Onno Boers