Gevelsteen IN DE ARCKE
Gevelsteenmuur Sint Olofssteeg, Amsterdam

Een gevelsteen met een scène uit het Bijbelverhaal van Noach (Genesis 7:1). We zien Noach, zijn vrouw, drie zoons en schoondochters bepakt en bezakt op weg naar de ark om de aangekondigde zondvloed te overleven. Een zwerm vogels is op weg naar het dakluik. Ook diverse andere dieren begeven zich naar de ark. Van Lennep en Ter Gouw (De Uithangteekens II, pagina 50) beschrijven de steen als een der aardigste die er nog te vinden is: “De Heer en Mevr. Noach en verdere familie kuieren er, uitgedoscht als Amsterdamsche burgerluidjes, die, met hun pakje onder den arm, voor plezier een uitstapje naar Haarlem gingen maken…”.
Gravure ‘Inscheping van de ark van Noach’ gemaakt door Jan van Londerseel (1570 – 1624). © Rijksmuseum Amsterdam
De beeldhouwer van dit reliëf heeft zich laten inspireren door een gravure van Jan van Londerseel (1570-1624), onder andere in de Grootte Figuerbijbel uit 1646. Een opvallend detail is dat de beeldhouwer van de reeks dieren op de loopplank alleen de eenhoorn heeft overgenomen.
De Bijbelse voorstelling was mogelijk een uiting van Godsvertrouwen, maar kan ook een directe verwijzing inhouden naar activiteiten die werden uitgevoerd. De figuur van Noach is in het verleden vaker gebruikt als reclame voor een scheepstimmerwerf of een kroeg; Noach was de eerste wijnverbouwer.
Ook een spijkermaker kon met deze voorstelling de aandacht op zijn bedrijfje vestigen. Uit de 19de eeuw is de volgende reclametekst bekend: ‘Noach bouwde de Ark, Bijzonder groot en sterk. ’t Was niet volbracht zonder spijkermakerswerk’.
De steen (formaat: 55x 75cm) is in 1881 aan het K.O.G. (Koninklijk Oudheidkundig Genootschap) geschonken en zat oorspronkelijk op Spuistraat no. 50.
In 2011 werden alle gevelstenen in deze muur door Wil Abels grondig gerestaureerd en weer in kleur gezet. Halverwege 2024 heeft hij de stenen opnieuw bijgewerkt.
Tekst: Onno Boers