Gevelsteen IN DRIE BOONSTRVYCKE

Sint Nicolaasstraat 38, Amsterdam

Begin september 1997 kreeg de VVAG het verzoek om de totaal dichtgesmeerde gevelsteen in de Sint Nicolaasstraat te ‘behandelen’. Bij het verwijderen van de dikke en op sommige plaatsen gebarsten en afbrokkelende verflaag kwam een gaaf reliëf tevoorschijn en het, in mooie kapitalen gehakte, onderschift was weer leesbaar. Opvallend in het onderschrift zijn de gekoppelde o’s en het afkortingsstreepje aan het eind van de tekst. Was de hakker van de tekst iets te ruim begonnen en kwam hij aan de rechterkant ruimte tekort?

De ‘Koffi-boom’. Afbeelding uit ‘Naukeurige beschryving van Asie’,
door Olfert Dapper uit 1680.

In het begin van de 18de eeuw waren er in de Sint Nicolaasstraat verscheidene kruideniers/ grutterijen en een gespecialiseerde koffiewinkel. De gevelsteen T SERNAEMSE KOFFIVAT op nummer 58 getuigd hier nog van. In overleg met het Douwe Egberts museum in Utrecht en aan de hand van o.a. een ets uit het boek ‘Naukeurige Beschrijving van Asie’ uit 1680, van Olfert Dapper heeft Jan Hilbers de zwaar ‘versuikerde’ gevelsteen, formaat van 45x 48cm, met de drie koffiestruiken gerestaureerd en gepolychromeerd. Kennelijk was het onderschift al heel lang onduidelijk of totaal onleesbaar.

Suasso (1875) vermeld de steen als ‘drie heesters’, Van Arkel en Weissman (1903) en de Monumentenlijst (1928) zeggen ‘drie bomen’ en Alings (1949) heeft het steentje over het hoofd gezien.

Tekst: Onno Boers