Gevelsteen met een Franse LELIE
Gevelstenenmuur Sint Luciënsteeg, Amsterdam

Een gevelsteen met een heraldische ‘Franse’ lelie in vlak reliëf. De steen (formaat: 60x 40cm) is uit de eerste helft van de 17de eeuw en zou afkomstig zijn uit een steeg bij de Nes. In 2013 heeft Wil Abels deze steen, tesamen met de andere stenen in deze gevelstenenmuur, in opdracht van de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen gerestaureerd en weer in kleur gezet.
‘Clovis recevant la fleur de lys’ (Clovis die de fleur- de- lys ontvangt). Miniatuur uit het Bedford Book of Hours, gemaakt tussen ca. 1410 tot 1430, door de Meester van Bedford (1405– 1435). © British Library, London
Een gouden lelie op een blauw veld wordt ‘Franse lelie’ of ‘Fleur- de-lys’ genoemd. De Franse lelie wordt gebruikt in de heraldiek, waar ze vooral geassocieerd wordt met Frankrijk. De lelie is in de leer der emblemata een symbool van de maagd Maria, van zuiverheid en maagdelijkheid. De lelie wordt in tal van familiewapens en wapens van steden, provincies en genootschappen gebruikt.
De naam betekent letterlijk ‘leliebloem’, hoewel het symbool in feite een gestileerde iris is, die in het Nederlands echter ook wel een lis genoemd wordt. Lys of lis betekent in het Frans echter wel degelijk lelie.
De associatie van Franse koningen met een lelie speelt een belangrijke rol in de sagen over de kroning van Clovis. Tijdens deze kroning zou niet alleen de Maagd Maria zijn verschenen, die Clovis een lelie had gegeven, maar er zou ook een vaatje olie uit de hemel zijn gevallen, waarmee Clovis uiteindelijk werd gezalfd. De lelie werd dan ook gebruikt door koningen om aan te tonen dat ze hun macht van God zelf gekregen hadden.
___________________________
Tekst: Onno Boers