Het onderste deel van de gevelsteen bestaat uit een rijk bewerkt cartouche met het jaartal 1571. Op het bovendeel is de annunciatie voorgesteld, de aankondiging van de geboorte van Jezus.

Het bovendeel maakte oorspronkelijk deel uit van de toegang tot de in 1555 voltooide Mariakapel. In 1571 werd tegen de buitenmuur van deze kapel een nieuwe ruimte gebouwd, namelijk de Collegekamer van het Onze Lieve Vrouwe-gilde. Op de buitengevel van de collegekamer werd het jaartal 1571 aangebracht.

Door de verbouwing kwam de toegang naar de Mariakapel te vervallen. Men heeft toen het zestien jaar oude Annunciatie-reliëf herplaatst en boven het jaartal-cartouche met 1571 ingemetseld.

In september 2000 werd het geheel (formaat: bovendeel 28x 84cm; onderdeel 42x 84cm) in opdracht van de VVAG gerestaureerd en opnieuw in kleur gezet.

Bij het verwijderen van oude verflagen viel het op hoe goed allerlei details behouden gebleven waren, zelfs de duif, links van het hoofd van Maria kwam gaaf tevoorschijn, slechts van het rechter’oor’ van het jaartalcartouche was een stuk van de bovenkant afgebroken en de neus van het maskaron boven het jaartal was beschadigd. Onder diverse verflagen kwamen op de bovenste steen duidelijke sporen van verguldsel tevoorschijn, o.a. op het fond, tussen de haren van de Maria-figuur.

Dit verguldsel is het uitgangspunt geweest voor de inkleuring van het totaal waarbij iconografische en kunsthistorische uitgangspunten bepalend zijn geweest. Het herstel van beide stenen was mogelijk door een gift van de Giftencommissie van de Stichting Het RC Maagdenhuis.

De annunciatie van Leonardo da Vinci, uit 1472. © Museum Uffizi, Florence

Op het cartouche zien we Maria en de engel Gabriel die haar vertelt dat zij de moeder van Jezus zal worden (Lucas 1:26).

‘Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen’. (…). Maria vroeg aan de engel: ‘Hoe zal dat gebeuren? lk heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad’. De engel antwoordde: ‘De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken’. (…)

Rechts zien we voor een fraai gedecoreerde lessenaar, de knielende Maria. In het midden is een vaas met lelies. De lelie symboliseert Maria’s zuiverheid. Bij de restauratie werden tussen de haarlokken van Maria fragmenten verguldsel gevonden. Dit was aanleiding om de hele achtergrond met bladgoud te vullen.

Gabriël draagt een slangenstaf (lijkend op een staf van Esculaap) die symbool staat voor de as tussen de hemel en de aarde en voor de eenheid die bereikt wordt door de verzoening van de tegendelen.

Tekst: Onno Boers