Gevelsteen MET EEN STAAND VAT

Oude Braak 25, Amsterdam

Bovenaan, onder de hijsbalk van een pakhuis, zit een hoog- reliëf (formaat: 63x 35 cm) in de vorm van een staand vat. De naam van het pakhuis is de ‘Weedaschton’.

Al in de zeventiende eeuw was het pakhuis in bezit van ene heer Merckofs. Hij was hoofd belastingontvanger in de Russische stad Archangelsk, maar hield zich ook bezig met de handel in ‘weedas’. Merckofs verscheepte de as vanuit Rusland (waar de wede groeit) naar Amsterdam.

Weedas is de as (overblijfsel na verbranding) van de plant ‘wede’, ook bekend als een belangrijke bron van een blauw pigment. De as is een soort ‘potas’ en werd gebruikt in de zeepindustrie.

De naam Potas is een samenstelling van ‘as’ (van verbrande bomen of planten) en ‘pot’ (waarin de as werd bewaard). Potas was belangrijk in het productieproces van zeep; de as gaat een chemische reactie aan met vetten en zet een proces in werking waardoor het vet uiteindelijk zeep wordt.

Tekst: Onno Boers