Gevelreliëf SWYCHT VTRECHT

Nieuwe Doelenstraat 24, Amsterdam

Een 19de-eeuws gevelreliëf met een afbeelding van de in 1484 op deze plek gebouwde vestingtoren Swygh Vtrecht. De toren maakte deel uit van de laat 15de- eeuwse stads-omwalling. In 1522 werd de toren ter beschikking gesteld aan de Kloveniersschutters.

De naam van de toren (“zwijg Utrecht”) refereert aan het primaire doel van de toren en de gehele stadsmuur: het verdedigen van de stad tegen mogelijke aanvallen door troepen van de bisschoppen van Utrecht.

Gezicht van de brug over de Kloveniersburgwal tussen de Staalstraat en de Doelenstraat op de Binnen-Amstel. Rechts de Kloveniersdoelen met de toren Swych Utrecht. Tekening uit 1755 van Jan de Beijer (1703- 1780).
© Stadsarchief Amsterdam

Later werd de toren opgenomen in het nieuwe onderkomen van de kloveniers (die genoemd zijn naar hun wapen, de klover; een geweer). Dit complex, de ‘kloveniersdoelen’, bestond uit zowel een verenigingsruimte als een oefenveld. Het werd in 1882 afgebroken om plaats te maken voor het huidige Doelenhotel.

Voor de steen heeft beeldhouwer J.H. Texeira de Mattos in 1882 een 18de-eeuwse gravure als voorbeeld gebruikt. Lager in de gevel is nog een gedenksteen te zien, die de eerste steenlegging van het hotel betreft. Dit is een ontwerp van architect J. F. van Hamersfeld.

Tekst: Onno Boers