Gevelsteen D KOFFIBAAL

Houtkopersburgwal zn, Amsterdam

Gevelsteen met liggende, ingepakte baal. Op onderrand D KOFFIBAAL. De steen is afkomstig van Vijzelstraat 16, een van de panden die in 1920- 25 afgebroken werden voor de verbreding van de Vijzelstraat en de bouw van het Carlton hotel (architect Rutgers 1928).

Vijzelstraat 16-14, links: Hoofddepot van Mey’s Stoffwõsche. Rechts/midden Magazijn van Heerenartikelen. Foto door onbekende maker, van voor 1922. © Stadsarchief Amsterdam

Op een oude foto op het Stadsarchief is te zien dat de steen oorspronkelijk breder was; het nu nog aanwezige Lod XIV ornament langs de bovenrand, liep aan weerszijden uit in brede bladvoluten. In deze voluten was zeer waarschijnlijk de datering ANNO 1727 opgenomen zoals vermeldt wordt in de Noord-Hollandsche Oudheden (1903).

Uit oude huispapieren is niet gebleken dat er enig verband bestaat met de koffiebaal op de gevelsteen en de bouwer of eigenaar van het pand. In 1723 wordt Jacobus Brugman, meester-blikslager van beroep, eigenaar voor de prijs van fl. 3600.-.

De gevelsteen vlak na restauratie. Foto: Frank Lucas

In 1742 verkopen de erven van Jacobus het pand, een huisnaam wordt niet genoemd, maar gezien de fiks hogere prijs, fl.7000.-. mogen we veronderstellen dat er in 1727 (het jaartal op de verdwenen ornamenten) een verbouwing is geweest.

Maar waarom laat een meester- blikslager een gevelsteen met een koffiebaal aanbrengen…? Pas in een koop/ verkoopakte van 1745 wordt de ‘Coffybaal’ expliciet als huisnaam genoemd.

De steen (formaat: 82x 65cm) is in 2014 door Wil Abels hersteld en gepolychromeerd.

Tekst: Onno Boers
Huisonderzoek: Hans Brandenburg