Hoog in de brede begin 20ste- eeuwse gevel, onder het zolderraam, zit deze fraaie gevelsteen met een poortachtig gebouw met monumentale ingangspartij en halfrond fronton, gelegen tussen geboomte en (rechts) wat lagere bebouwing. Op, of achter het gebouw verrijst een torenspits waar een vogel op zit.

Ondanks uitvoerig onderzoek van Hans Brandenburg is nog niet duidelijk welk gebouw hier is voorgesteld. In de koop/verkoopakte van 1743, als de erven van Martijn Alans het pand verkopen, luidt de omschrijving: ‘een huis en erf op de Nieuwe Zeedijk (= de huidige Hoogte Kadijk), waar “Alans” in de gevel staat. Dit is de enige keer dat er een huisnaam genoemd wordt.

Bovengenoemde Martijn Alans was in 1722 eigenaar geworden van twee erven, welke deel uitmaakten van een aantal stadserven die toen door Burgemeesters en Thesaurieren uitgegeven werden. Hij heeft op de twee erven drie woningen gebouwd waarvan het pand waar “Alans” in de gevel staat er een van was. Wat we ons hierbij moeten voorstellen, blijft voorlopig nog een raadsel. Mocht iemand ons opheldering verschaffen, we houden ons aanbevolen.

Oude foto’s van het 18de- eeuwse pand zijn er niet, maar dankzij een tekening van Herman J. Misset (plm. 1900, collectie K.O.G.) weten we dat het een drie vensters brede gevel was met een rijk versierde lijstgevel waarin de tekst NIET BY GEVAL / GODT VOEGT HET AL met grote, duidelijke letters was te lezen.

De gevelsteen (formaat: 50x 120cm) zat boven de puilijst onder het middenvenster van de eerste verdieping. De vensterdorpel maakte deel uit van de omlijsting van de steen. Een op- of onderschrift was er niet. In 1903 (N.H.Oudheden, deel 6, pag. 41) worden tekst en steen vermeld, in de Monumentenlijst van 1928 wordt alleen de gevelsteen genoemd, het pand was toen kennelijk al ‘gemoderniseerd’.

Tekst: Onno Boers
Huisonderzoek: Hans Brandenburg