Gevelsteen DE EEUWIGE GAPER

Geldersekade 84, Amsterdam

Deze gevelsteen zit boven de deur van een hoekhuis met een eeuwenoude apotheek. De apotheek W.H. van der Meulen kwam hier in 1875, maar zeker is dat vanaf het jaar 1696 een groot aantal apothekers onafgebroken op deze plek het beroep heeft uitgeoefend. Het is dan ook merkwaardig dat er in het verleden nooit iets over deze apotheek is gepubliceerd. Niet in de vakliteratuur en ook niet in één van de vele boeken over Amsterdams rijke historie.

Hoek Geldersekade/ Stormsteeg, met Apotheek W.H. van der Meulen. Voor de deur staan van der Meulen en zijn personeel. De jongen naast hem draagt blikken bezorgtrommel. Foto uit ca. 1900. © Stadsarchief Amsterdam

De steen is geïnspireerd op een ‘gaper’, een houten beeld van het hoofd van een man – meestal van zuidelijke afkomst – met open mond en vaak met uitgestoken tong. Deze deden dienst als uithangbord van apothekers, om klanten te trekken, maar ook als kwaliteitsaanduiding voor de winkel.

De mond van de gaper staat niet open om te gapen, maar om een medicijn in te nemen. De pijnlijke gezichtsuitdrukking van veel gapers is te verklaren doordat het medicijn vies smaakt.

De gevelsteen (formaat: 49x 56cm) is ontworpen en gehakt door Hans ’t Mannetje (1944- 2016). Het was toen de 99e gevelsteen die hij gemaakt had. De kop op de steen is het profiel van de beeldhouwer. De pil op de tong van de gaper heeft ’t Mannetje met bladgoud verguld.

De steen werd hier in geplaatst ter gelegenheid van het driehonderdjarig jubileum van de hier gevestigde apotheek. Hij werd aangeboden door de firma Organon Nederland. In 1996 werd hij door de toenmalige burgemeester Patijn onthuld.

___________________________

Tekst: Onno Boers