Gevelsteen INDE DRIE FRANSE VLESSEN

Gebed zonder End zn, Amsterdam

Nes 73, gevelsteen In de drie Franse Vlessen 1608 te koop in de etalage. Foto uit 1985 © Amsterdam Cultuur Historische Vereniging

Hoe toepasselijk zit deze gevelsteen INDE DRIE FRANSE VLESSEN nu in de muur tegenover de ingang van het Mediterraan getinte Muziek Café Brasserie Kapitein Zeppos, in het steegje Gebed Zonder End. Deze steeg is zowel toegankelijk vanaf de Kuiperssteeg als de Grimburgwal.

De naam van de steeg verwijst waarschijnlijk naar de vele kloosters die in de middeleeuwen in dit deel van Amsterdam stonden. Voor de Alteratie in 1578 stond de buurt bekend als de “Stille Zijde”. Op de plek van de steeg stond het Sint Claraconvent, een nonnenklooster dat rond 1397 gesticht werd. Het kloostererf omvatte het zuidelijkste blok tussen de Nes en Oudezijds Voorburgwal, maar reikte net niet tot aan de Grimburgwal omdat hier de middeleeuwse stadswal lag.

De gevelsteen (formaat: 56x 44 cm), met daarop afgebeeld drie mandflessen, zat oorspronkelijk ingemetseld in de achtergevel van het pand Nes 73. Of de toenmalige eigenaar van het pand een wijnhandelaar of iets anders is geweest, is ons tot nu toe nog niet duidelijk geworden. Ook wanneer de steen daar uit de gevel gehaald is, is onbekend. Wel bekend is dat de steen in 1985 te koop werd aangeboden. Tot 2020 is de steen een tiental jaren in de Munttoren geëxposeerd geweest.

Nadat de expositieruimte ontmanteld was heeft Jan Hilbers de steen gerestaureerd. Vlak voor de plaatsing van de steen op de huidige plek, in oktober 2022, heeft Wil Abels de steen opnieuw in kleur gezet. Zowel Kapitein Zeppos als het Tobacco Theather aan de Nes, die de eigenaar is van de muur waarin de steen nu zit, hebben ieder 500 Euro gedoneerd voor het inmetselen van deze prachtige gevelsteen.

Dit type flessen, die met touw omvlochten waren, waren ideale reisflessen voor Spawater. Ze werden op een zodanige manier bevlochten, dat ze los rechtop of op een voet op tafel konden staan. Omdat het Spawater zeer ijzerrijk was, konden zo de in het water zwevende ijzerdeeltjes zich in de onderzijde van de fles verzamelen. Zoals gezegd waren ze uitermate geschikt om mee op reis te nemen en werden ze vaak hergebruikt als wijnfles of voor andere doeleinden. Het is daarom geen wonder dat ze opdoken in apotheken, herbergen en koffiehuizen tot in Engeland toe.

Tekst: Jos Otten