Omstreeks 1593 werd de stad aan de oostzijde vergroot met het stuk land, begrensd door Kloveniersburgwal, Raamgracht, Zwanenburgwal en Amstel. Op de houtsnedekaart van Cornelis Antonisz. (1544) is duidelijk te zien dat dit gebied buiten de stadswallen al in gebruik was bij de wol-, zijde- en lakenververs die elders binnen de muren hun praktijk hadden. Hier stonden de z.g. lakenramen waar de geverfde en gespoelde stoffen te drogen hingen en de, door de overheid aangestelde keurmeesters hun werk konden doen. Het keren van de lakens op de droogrekken gebeurde met kloksignalen van de Zuiderkerk.

Op de kaart van Pieter Bast (1597) zien we dat de lakenramen plaats hebben gemaakt voor bedrijfsgebouwen. Dit is o.a. te zien aan de vele pompachtige houten constructies waarmee schoon water vanuit de waterschuiten aan wal werd gebracht.

In 1661 werd uit de boedel van Elias Dusart, van beroep lakenverver, een huis en erf verkocht gelegen op de Verversgracht (tot eind 18de eeuw werd de huidige Groenburgwal met deze naam aangeduid) waar ‘de Groene Gekroonde Pauw’ in de gevel stond. Ten noorden van dit pand stond een huis waar ’de Groene Pauw’ in de gevel stond en, zo blijkt uit een akte van 1663 ten zuiden een pand waar ’de Pauw’ in de gevel stond. In welk pand de ‘Groene Gekroonde Pauw’ stond is niet meer te achterhalen.

Gezien de geringe diepte van de panden aan de oostzijde van de Groenburgwal en de dichte bebouwing ter plekke kunnen we wel aannemen dat veel panden in de Verversstraat deel uitmaakten van de ververijen aan de Groenburgwal.

In 1773 werd een huis in de Verversstraat verkocht, de omschrijving in de koop/verkoopakte luidt: “huis en erf in de Verversstraat, noordzijde, waar “de Paauw’ in de gevel staat”. De koper was Frederick Vierhuis. Het jaar daarop verkoopt hij het pand alweer en ditmaal luidt de omschrijving: ”huis en erf in de Verversstraat, noordzijde, waar ‘ de Gekroonde Paauw’ in de gevel staat”. Het blijft voorlopig een raadsel welk huis hier bedoeld werd…

Het feit dat diverse lakenververs c.q. handelaren de pauw als huismerk/handelsmerk kozen is niet zo verwonderlijk. De pauw is wel de meest kleurrijke vogel met z’n verrassend mooie rug-veren. Het was in die tijd een teken van welstand en goede smaak als je op je buitenplaats of in je stadstuin een paar pauwen hield en pauwenpastei was een lekkernij voor de zeer welgestelden.

Het huidige pand Verversstraat 32 is een eenvoudige, twee verdiepingen + zolder hoge, drie vensters brede geheel bakstenen klokgevel. De onderpui heeft een brede (garage) deur met rechts daarvan de toegang tot de verdiepingen. Dit is in ieder geval niet de gevel die Jhr Suasso in 1875 zag. Hij beschrijft de gevelsteen en schrijft daarbij: Bij de latere herbouwing is het bas-reliëf boven de vierde verdieping geplaatst. Hij bedoelt hiermee de derde verdieping, Suasso telde de begane grond als eerste verdieping.

In de Noord-Hollandsche Oudheden (1903) wordt wel de gevelsteen genoemd maar niet de plek in de gevel. In de Voorlopige Monumentenlijst (1928) lezen we: “Ingezwenkte halsgevel (XVIII-a). Fronton verdwenen, tweelichtskozijn waaronder een gevelsteen DeGekroonde Paw”.

Wanneer deze gevel vervangen is door de huidige, Van Houten-achtige en de gevelsteen (formaat: 45x 52cm) weer lager in de gevel terecht kwam is niet bekend. Het zal in de jaren ’30 geweest zijn, in ieder geval na 1928.

Tekst: Onno Boers
Huisonderzoek: Hans Brandenburg